เข้าใจผิดตั้งแต่ต้น...ก็ไปไม่ถึงใจ

หลายครั้งที่เรารู้สึกว่าอีกฝ่ายเข้าใจเราผิด
แท้จริงแล้ว...อาจเป็นเรานี่แหละ
ที่เริ่มสื่อสารจาก 'ความเข้าใจผิด' ตั้งแต่ต้น

ปัญหาไม่ได้อยู่ที่ พูดไม่รู้เรื่อง แต่อยู่ที่ เข้าใจกันคนละเรื่อง
เคยไหมคะ...
ที่นั่งประชุมด้วยกัน พูดเรื่องเดียวกัน ใช้คำเหมือนกัน
แต่พอจบกลับ เข้าใจไม่เหมือนกันเลยสักคน

 นี่ไม่ใช่ปัญหาของเนื้อหา
แต่มันคือปัญหาของ กรอบความคิด และ บริบท ที่ต่างกัน

 ในการสื่อสาร ไม่มีใครเริ่มต้นจากศูนย์
ทุกคนพก "ชุดประสบการณ์" "อารมณ์" "ความเชื่อ" ติดตัวมาด้วยเสมอ
และสิ่งเหล่านี้แหละค่ะ ที่เป็นตัวกรองสาร ก่อนจะไปถึงใจของคนฟัง

องค์ประกอบของการสื่อสารที่มีผลต่อ ความเข้าใจ
การสื่อสารมีหลายองค์ประกอบที่ต้องเดินทางร่วมกัน

ถ้าหนึ่งในนั้นขาดหรือเพี้ยน การเข้าใจผิดก็เกิดขึ้นง่ายมาก
1. ผู้ส่งสาร (Sender) เต็มไปด้วยเจตนา ความคาดหวัง และวิธีการพูดที่ตนถนัด
บางคนสื่อสารเพื่อ "ควบคุม" แต่บอกว่าทำเพื่อ "ช่วยเหลือ"
2. ผู้รับสาร (Receiver) มีประสบการณ์ ความรู้สึก หรือบาดแผลในใจที่ส่งผลต่อการ ตีความ
อาจฟังด้วยท่าทีระวัง ตั้งรับ หรือแม้แต่ปิดใจ
3. สาร (Message) ไม่ใช่แค่คำพูด แต่รวมถึงน้ำเสียง ภาษากาย สีหน้า จังหวะ
บางคำพูดเหมือนให้กำลังใจ แต่เสียงกลับฟังประชด
4. ช่องทางการสื่อสาร การพูดต่อหน้า การส่งไลน์ การประชุมออนไลน์
ช่องทางต่างกัน ความหมายอาจเปลี่ยนโดยไม่รู้ตัว
5. บริบท (Context) เวลา สถานที่ สถานการณ์
บางคำพูดที่เหมาะในวงส่วนตัว อาจไม่เหมาะในห้องประชุม

ความเข้าใจผิดไม่ได้เกิดจาก สิ่งที่พูด แต่เกิดจาก สิ่งที่คิด และสิ่งที่ไม่ได้พูด
1. อารมณ์ในขณะพูด หงุดหงิด แอบน้อยใจ หรือเครียดอยู่ เสียงที่พูดที่ออกไปจะไม่เหมือนเดิม แม้เนื้อหาจะเหมือนเดิมทุกประโยค
2. ความเชื่อที่ฝังแน่น 

ลูกน้องต้องฟังหัวหน้า
เขาไม่เคยชอบฉันอยู่แล้ว
พูดไปก็ไม่มีใครฟัง
ความเชื่อเหล่านี้ทำให้เรา "เลือก" วิธีการสื่อสารแบบเดิม ๆ ที่ไม่เปิดใจ
และทำให้เราฟังคนอื่นด้วยกรอบเดิม ๆ ที่ไม่เป็นธรรม

3. การสื่อสารแบบตอบสนอง ไม่ใช่แบบเชื่อมโยง
คนจำนวนมาก "พูดเพื่อป้องกันตัวเอง"
มากกว่า "พูดเพื่อเข้าใจอีกฝ่าย"

ใช้ความเข้าใจแทนการสันนิษฐาน

 หัวหน้าพูดว่า ทำไมงานยังไม่เรียบร้อย?
ลูกน้องตีความว่า โดนตำหนิอีกแล้ว
ทั้งที่หัวหน้าแค่สงสัยเพราะยังไม่เห็นความคืบหน้า

ถามตัวเอง: ก่อนจะพูดหรือฟัง...คุณเช็กอะไรบ้าง?
ก่อนสื่อสาร ลองหยุดและถามตัวเอง 3 ข้อ:

1. ตอนนี้ฉันกำลังรู้สึกอะไร? (เพราะอารมณ์จะส่งผลต่อโทนเสียงและท่าที)
2. ฉันกำลังคิดว่าเขาเป็นยังไง?(เช็กว่ากำลังตัดสิน หรือเปิดใจจริง ๆ)
3. ฉันอยากได้ผลลัพธ์แบบไหนจากการสื่อสารครั้งนี้?(การตั้งเจตนาให้ชัด จะนำพาคำพูดไปในทางที่ตรงเป้าหมาย)
  
สรุปบทที่ 2: เข้าใจผิดตั้งแต่ต้น...เพราะยังไม่เข้าใจตัวเอง
การจะสื่อสารให้ "คนอื่นเข้าใจ"
เราต้องเริ่มจาก "การเข้าใจตัวเอง" ให้ชัดก่อนเสมอ

- เข้าใจอารมณ์
- เข้าใจเจตนา
- เข้าใจกรอบความคิดของเรา
ทั้งหมดนี้จะช่วยให้การสื่อสารไม่หลุดจาก แก่นของความจริงใจ และเข้าไปถึงใจของผู้ฟังได้มากกว่าเดิม